Cuma, Ocak 05, 2007

fevkaladenin fevki...

takıldım geçen hafta..fevkalade kelimesini çözümleme girişimim böle başladı.. fevkalade, olağan-üstü...
"fevk" üst demekti zati.. peki,alade kelimesini nereden ayıracaktım, kökü neydi.."alelade" ile nasıl bir bağlantı vardı.. her iki kelimenin içinde geçen ve ala(üstüne,üzerine) bağlacı ile ses benzerliği olan kısım gerçekten "ala" kelimesi miydi, yoksa arapça kelimelerin başlarında kullanılan article-tanımlık- ön eki miydi...
fevk= üst(kısım)
ala(ikinci a'da uzatma var)=üzerine
el(eklendiği kelimenin baş harfine göre uyum gösterir)=tanımlaç(latin dillerindeki gibi)

bu durumda:
aradaki kelime "ala" olsaydı; fevk+ala+(el?)de olacaktı,ki "de" diye bir kelime(isim) yoktu..
o halde fevk+el+ade idi, yani "ade" kelimesini bulmalıydım..
ve türkçe ile bağlantılı düşündüğümde zor olmadı, "ade" aslında bildiğimiz "adet" idi, görenek anlamındaki.. arapça'da sondaki t'nin okunmadığı durumlardan biriydi... fevkalade(t); bilinenin(olağanın)üstü..
bu durumda alelade(ala+el-ade şeklinde ve e düşüyor) ise, görenek üzere olan,bilindik demekti...

evet evet böyle olmalıydı..yanlış olabilirdi,ama ben kelimelerle uğraşmıştım,araştırmıştım ya...
yaşasındı...harikaydı..kendimi seviyordumdu...

şimdiki araştırmamız bir deyim üzerine,"kapıdan girerken ayağını sürerek girmek".. mağaza benzeri biryere girdikten sonra, arkamızdan bir dolu insan sökün ederek gelmişse böyle bir söz edilir..ama acaba neye istinaden...hmm...??

3 yorum:

thelunatic dedi ki...

güzel araştırma

Erman Sinan dedi ki...

Sen bu aralar cok irdelemeye basladin, sorgulamaya basladin...
Bravo diyorum, anlamaz anlamaz kelime oyunlarini okuyorum...
Ne diyorum ben ya?

nox dedi ki...

ayak sürümek:gönderilen yere isteği ile gitmemek.

ayağını (veya ayaklarını) sürümek : 3 . halk inanışına göre bir kimse gelirken ardından başkalarının da gelmesine yol açmak.

bir magazaya gidiyorsun, bacakalrına yegenlerin tutunmuş teyze teyze dondurma al diyor.sende kıyafet magazasına böylece ardında yakınlarıla gidiyorsun..

sonra yegenleri eve götürme saati, bacaklarına yapısıyorsun ama bir bakmışsın dondurmacıdasın, yeğenler ayaklarını sürürerek-senin kliondan dolayı- ardında seni de getirmiş :)

halk inanışı işte; sağlıcakla mutlu kal
dewinim-fatih